Hurriler

Mezopotamya mitolojisinin Yunan mitolojisini etkilemesinde önemli rol oynayan Hurriler'i inceleyelim:

Hurri Devleti  M.Ö. 3000'li yıllardan itibaren hüküm sürmüş Asya kökenli bir devlettir ve Hurrilerin varlıkları 2300 yıl kadar sürmüştür. Toprakları Mezopotamya ve Yukarı Dicle bölgelerindedir, dilleri birçok devleti etkileyen Hurrice'dir.

Kayseri yakınlarındaki Kültepe'de bulunan çivi yazılı tabletlerde birçok Hurrice metin bulunur. Bu da Hurrilerin, Sümer ve Akad kültürlerini Orta Anadolu'ya kadar getirmiş olduklarının kanıtıdır. Ayrıca Hititler ile de birçok kez savaşan Hurriler, Hitit devletini birçok yönden etkilemiştir. Bu savaşlardan bir tanesinde Hurriler, Hitit kraliçesini ve çocuklarını esir almışlar ve bu durum Hititler ile Hurri Devleti arasında barış antlaşması yapılmasını sağlamıştır; böylece Hititler, Hurriler'i devlet olarak tanımışlardır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimizde, çok daha fazla kalıntılarının bulunacağını düşündüğüm Hurriler, kendi kültürleri ile Hitit Devleti'ni etkileyerek Mezopotamya mitolojisinin batıya taşınmasında ve Yunan mitolojisinin oluşmasında kilit rol oynamışlardır.Sümer kültüründen etkilenmişlerdir ve Hurri kültürünün Anadolu'da birçok kültürü etkilemiş yapısı bulunur. Tanrı panteonu on ikili Sümer tanrı panteonuyla aynıdır. Çok tanrılı din inancına sahip olmuşlardır ve ilk savaş arabaları yine Hurriler tarafından kullanılmıştır. 
Eski Hitit Krallığını takip eden dönemlerde hem siyasal olarak hem de bunun ötesinde daha çok kültürel açıdan Hurrilerin Hititler üzerindeki yoğun etkisi açıkça izlenebilir. Öncelikle din olmak üzere, dil, edebiyat, giyim-kuşam, tıp, büyü gibi bir çok alanda Hurrilerin Hititleri büyük ölçüde etkilediklerini, hem kendilerinden ama özellikle de Mezopotamya'dan, bir çok hususu Hititlere aktardıklarını ve aktarılmasında aracı olduklarını biliyoruz. Hititçe çivi yazılı belgelerde Hurri adına ilişkin en eski kayıtlar, bu yazının ilk ortaya çıktığı döneme, yani M.Ö. 17. yüzyıla aittir. 

Hurrice eski Önasya dünyasının en ilginç dillerinden biridir. Hint-Avrupa'lı ve semitik dillerle hiçbir ilgisi olmayıp ön takılarla kurulan Hattice'den de tamamen farklıdır. Hurrice'nin başlıca özelliği dil yapısının arkaya takılan eklemelerle oluşturulmasıdır. Ancak Hurrice diğer bilinen eklemeli dillerden hiçbiri ile de yakınlık göstermez. New York Times'ın iki defa haber yaptığı Mehmet Kuşman dünyada Urartuca konuşabilen 36 kişiden biri; yazabilen ise tek kişidir. Urartuca ise Hurrice'nin devamından başka bir dil değildir.

Hurriler'in bilinen kral adları şunlardır;

1. Kumarbi
2. Tusratta
3. Tişari
4. Parattarna
5. I.Sautarna (Sausatar, Sutarna)
6. Baratarna (Barratarna)
7. Kibitesup
8. İthitesup
9. Hişmi Tesup
10. Şilvetesup
11. I. Aratatama (Artatam)
12. II.Sautarna
13. II. Aratatama
14. Tusratta
15. Mativaza (Mattiwaza (1275-?))
16. Vassata
17. Artasumara

Listenin başında bulunan Kumarbi'nin Mezopotamya mitolojisi için önemi Kumarbi Efsanesi olarak öne çıkar. Kumarbi Efsanesini ayrı bir konu olarak ele alacağım.